خیاطی از گذشته تا امروز جزو مهارت های ارزشمند به شمار می رود. بسیاری از افراد برای صرفه جویی در هزینه ها یا علاقه شخصی به سراغ یادگیری خیاطی می روند. اما یکی از نکات مهمی که کمتر به آن توجه می شود، داشتن ابزار مناسب است. حتی یک خیاط ماهر هم بدون قیچی تیز، نخ باکیفیت یا سوزن مناسب نمی تواند کار تمیزی ارائه دهد.
در واقع ابزار خیاطی همان چیزی است که به شما امکان می دهد ایده های ذهنی تان را روی پارچه پیاده کنید. این ابزارها از ساده ترین لوازم مثل نخ و سوزن گرفته تا وسایل پیشرفته ای مثل چرخ های سردوز و مانکن خیاطی را شامل می شوند. اگر شما به عنوان یک هنرجو، خیاطی را تازه شروع کرده اید، کافی است تنها ابزارهای پایه ای را تهیه کنید و کم کم سراغ وسایل حرفه ای تر بروید. در ادامه با مهم ترین وسایل خیاطی آشنا می شویم.
ابزارهای ضروری خیاطی
سوزن خیاطی
سوزن یکی از ابتدایی ترین و در عین حال مهم ترین ابزار خیاطی است. سوزن ها انواع مختلفی دارند؛ سوزن های دستی و سوزن های مخصوص چرخ خیاطی. نکته مهم در انتخاب سوزن، توجه به ضخامت و نوع پارچه است. مثلاً برای پارچه های ظریف مثل حریر باید از سوزن های نازک تر استفاده کرد، در حالی که برای پارچه های ضخیم مثل جین، سوزن های ضخیم تر مورد نیاز است.
بسیاری از مبتدیان در خیاطی از سوزن نامناسب استفاده می کنند و همین باعث پارگی یا نخ کش شدن پارچه می شود. برای جلوگیری از این مشکل، توصیه می کنیم همیشه چند سایز مختلف سوزن در جعبه خیاطی خود داشته باشید.
نخ خیاطی
هیچ دوختی بدون نخ انجام نمی شود. نخ ها جنس ها و رنگ های مختلف دارند. نخ پلی استر به دلیل استحکام بالا پرکاربردترین نوع نخ است. نخ های ابریشمی بیشتر برای لباس های مجلسی و لوکس استفاده می شوند و نخ پنبه ای برای لباس های روزمره انتخاب خوبی است.
انتخاب نخ باید بر اساس نوع پارچه و رنگ آن باشد. بسیاری از تازه کارها به اشتباه از نخ ارزان و بی کیفیت استفاده می کنند که خیلی زود پاره می شود یا رنگ پس می دهد. یک نکته طلایی این است که همیشه چند رنگ پرکاربرد مثل مشکی، سفید و کرم در جعبه خیاطی خود داشته باشید.
قیچی خیاطی
قیچی یکی از وسایلی است که کیفیت آن تاثیر مستقیم بر نتیجه کار دارد. قیچی خیاطی مخصوص برش پارچه طراحی شده و نباید برای بریدن کاغذ یا پلاستیک استفاده شود، زیرا خیلی زود کند می شود.
انواع قیچی شامل قیچی برش پارچه، قیچی زیگزاگ برای جلوگیری از ریش شدن لبه پارچه و نخ چین یا قیچی نخ برای بریدن نخ های اضافه است. اگر تازه کار هستید، داشتن یک قیچی مخصوص پارچه، یک قیچی مخصوص برش کاغذ الگو و یک نخ چین کوچک کفایت می کند. اما خیاط های حرفه ای معمولاً چند نوع قیچی در سایزها و کاربردهای مختلف دارند.
متر خیاطی
متر نواری یکی از مهم ترین وسایل اندازه گیری در خیاطی است. برخلاف خط کش های معمولی، متر خیاطی انعطاف پذیر بوده و به راحتی دور بدن یا پارچه های منحنی شکل می گیرد. یک متر خیاطی استاندارد معمولاً ۱۵۰ سانتی متر طول دارد و دو طرف آن درجه بندی شده است.
بدون متر خیاطی، امکان گرفتن اندازه دقیق وجود ندارد و نتیجه کار حتماً با مشکل مواجه خواهد شد. همیشه دقت کنید مترتان سالم و بدون پارگی باشد.
سنجاق ته گرد و سنجاق قفلی
این وسایل کوچک اما کاربردی کمک می کنند پارچه قبل از دوخت ثابت بماند. سنجاق ته گرد معمولاً برای نگه داشتن الگو روی پارچه به کار می رود، در حالی که سنجاق قفلی بیشتر برای کارهای موقت یا کشیدن کش در لباس استفاده می شود.
داشتن یک بالشتک مخصوص سنجاق باعث می شود همه آن ها مرتب و در دسترس باشند. این نکته کوچک، سرعت کار شما را چند برابر می کند.
نکته ی دیگر اینکه امروزه در خیاطی به جای کوک زدن، برای راحتی کار می توان از سنجاق ته گرد استفاده کرد و درزها را با استفاده از سوزن ته گرد روی هم فیکس یا ثابت کرد و بعد دوخت.
مانکن خیاطی (سوزن نما)
مانکن یکی از وسایلی است که برای مبتدیان ضروری نیست، اما برای خیاط های حرفه ای اهمیت زیادی دارد. با کمک مانکن می توان لباس را پیش از دوخت نهایی پرو کرد و اصلاحات لازم را انجام داد. این ابزار مخصوصاً برای طراحی لباس و دوخت های سفارشی بسیار کاربردی است.
صابون یا مداد خیاطی
برای رسم بخشی از الگو یا مشخص کردن خطوط دوخت روی پارچه نمی توان از خودکار یا مداد استفاده کرد در این مواقع می توانیم از صابون یا مداد خیاطی استفاده کنیم. خطوطی که با صابون یا مداد مخصوص خیاطی روی پارچه رسم می شود به راحتی با اتو کشیدن یا در برخی موارد با شستشو از بین می رود.
خط کش و گونیا خیاطی
برای کشیدن الگو، داشتن خط کش و گونیای خیاطی ضروری است. این ابزارها در اندازه های مختلف وجود دارند و بعضی از آن ها به طور خاص برای رسم منحنی های لباس طراحی شده اند. دقت در کشیدن الگو باعث می شود لباس نهایی فرم بهتری داشته باشد.
چرخ خیاطی
چرخ خیاطی قلب کارگاه خیاطی است. حتی اگر همه ابزارهای دیگر را داشته باشید، بدون چرخ خیاطی نمی توانید پروژه های بزرگ را اجرا کنید. چرخ های خیاطی انواع مختلفی دارند؛ مانند مدل های خانگی ساده یا چرخ های صنعتی پرسرعت. اگر تازه کار هستید، یک چرخ خانگی با امکانات پایه مثل دوخت ساده و زیگزاگ برای شما کافی است. برای کار حرفه ای تر، چرخ های سردوز و میاندوز می توانند کیفیت کار شما را ارتقا دهند.
بشکاف (Seam Ripper)
می توان اشتباهات رایج در خیاطی را کاهش داد اما نمی توان از آنها اجتناب کرد. بشکاف وسیله ای کوچک اما بسیار کاربردی است که به شما کمک می کند دوخت های اشتباه را باز کنید بدون اینکه به پارچه آسیب بزنید. اگر تازه خیاطی را شروع کرده اید، مطمئن باشید این ابزار بارها به کمک شما خواهد آمد.
اتو و میز اتو
اتو نیز مانند چرخ خیاطی یکی از ابزارهای مهم در خیاطی است و نه تنها برای صاف کردن لباس ها کاربرد دارد، بلکه در خیاطی هم نقش مهمی ایفا می کند. درواقع هر بار که یک درز را می دوزید، باید آن را با اتو صاف کنید تا لباس فرم بهتری بگیرد. یک میز اتوی مناسب نیز باعث می شود کار راحت تر انجام شود.
رولت خیاطی
برای انتقال خطوط الگو روی پارچه، رولت بهترین ابزار است. این وسایل به شما کمک می کنند تا طرح الگو را دقیقاً روی پارچه کپی کنید و از دوخت اشتباه جلوگیری کنید.
کش دوز و نوارکش
اگر قصد دارید لباس هایی مثل شلوار راحتی یا لباس ورزشی بدوزید، این ابزارها به کارتان می آیند. کش دوز برای دوخت کش در کمر یا آستین استفاده می شود و نوارکش برای عبور دادن کش یا بند از داخل تونل پارچه.
گچ خیاطی
یک ابزار ساده اما پرکاربرد برای علامت گذاری موقت روی پارچه. گچ خیاطی در رنگ های مختلف وجود دارد و به راحتی پاک می شود.
جعبه خیاطی
داشتن جعبه یا کیف خیاطی باعث می شود همه وسایل در یک مکان مشخص و مرتب باشند. این کار علاوه بر صرفه جویی در زمان، از گم شدن ابزارها نیز جلوگیری می کند.
چراغ مطالعه یا لامپ خیاطی
نور کافی یکی از الزامات خیاطی است. اگر نور محیط کم باشد، احتمال اشتباه زیاد می شود. یک چراغ مطالعه کوچک روی میز خیاطی می تواند دقت کار شما را چند برابر کند.
انگشتانه
این یک وسیله کوچک فلزی یا پلاستیکی است که هنگام دوخت دستی روی انگشت قرار می گیرد و از آسیب سوزن جلوگیری می کند. بسیاری از خیاط ها در ابتدا به استفاده از انگشتانه عادت ندارند، اما بعد از مدتی متوجه می شوند که چقدر مفید است.
نخ کش (Needle Threader)
اگر عبور دادن نخ از سوراخ سوزن برایتان دشوار است، نخ کش بهترین کمک کار شماست. این وسیله کوچک باعث صرفه جویی در زمان و کاهش خستگی چشم می شود.
نکات مهم در خرید و نگهداری ابزار خیاطی
- همیشه ابزار باکیفیت بخرید. وسایل ارزان ممکن است زود خراب شوند و باعث دوباره کاری شوند.
- وسایل تیز مثل قیچی و بشکاف را دور از دسترس کودکان نگه دارید.
- جعبه خیاطی خود را مرتب کنید تا هنگام کار به راحتی به همه وسایل دسترسی داشته باشید.
- هر چند وقت یک بار چرخ خیاطی خود را سرویس کنید تا عمر آن افزایش یابد.
برای اینکه علاوه بر داشتن ابزار مناسب، بدانید چه پارچه ای بخرید مقاله ی ما در مورد راهنمای جامع و کامل انتخاب پارچه در خیاطی را بخوانید
نتیجه گیری
همان طور که دیدیم، ابزار خیاطی از ساده ترین وسایل مثل سوزن و نخ تا تجهیزات بزرگ مثل چرخ خیاطی را شامل می شود. داشتن این وسایل به شما کمک می کند کار خیاطی را آسان تر، سریع تر و باکیفیت تر انجام دهید. اگر تازه شروع کرده اید، ابتدا ابزارهای پایه را تهیه کنید و به مرور وسایل حرفه ای تر را به جعبه خیاطی خود اضافه کنید. یادتان باشد مهارت و ابزار مناسب در کنار هم هستند که یک خیاط حرفه ای را می سازند. بعد از تهیه ابزار پایه و پارچه مناسب می توانید دوره های آنلاین آموزش خیاطی را از اینک آموز تهیه کنید و نحوه رسم الگو تا برش و دوخت را یاد بگیرید.